เสรีภาพและความรับผิดชอบ

เสรีภาพ เป็นสิ่งที่พึงปรารถณา ไม่ว่าคนหรือสัตว์ ล้วนต้องการสิ่งนี้เฉกเช่นเดียวกัน เสรีภาพในการใช้ชีวิต การแสดงออก ความเชื่อมั่นศรัทธา การเรียนรู้ การเลี้ยงชีพ การพักผ่อนหย่อนใจฯลฯ เมื่อทุกคนใช้สิทธิเสรีภาพกันอย่างเต็มที่ โดยขาดความรับผิดชอบ ย่อมก่อเกิดความขัดแย้งขึ้นได้เสมอ เมื่อความต้องการในสิ่งเดียวกัน แต่สิ่งนั้นกลับมีไม่พอต่อความต้องการ สภาวะเช่นนี้ หากมองจากภาพรวมๆของสังคมมนุษย์ จะสังเกตุได้ว่า ความพยายามในการต่อสู้เพื่อให้ได้มาในสิ่งที่ต้องการ ไม่ว่าหน่วยสังคมนั้นจะมีขนาดเล็กสุดหรือระดับประเทศ นั้นในท้ายที่สุด จะมีทั้งผู้สมหวัง และผิดหวังจากการคาดหวังในเสรีภาพดังกล่าว ไม่ว่าบทสรุปจะเป็นเช่นไร ทั้งหมดคือกระบวนการในการหาสมดุลของชีวิตซึ่งไม่มีจุดสิ้นสุด โดยแท้แล้วจริงผลการแข่งขัน ต่อสู้ที่ออกมาจะน่าพอใจหรือไม่ก็ตาม แต่เราก็ควรเรียนรู้ที่จะรับความจริงอย่างกล้าหาญ ผู้ชนะไม่ได้อยู่บนบัลลังก์ชั่วนิรันดร์ ผู้แพ้ใช่จะแพ้ตลอดกาล การฝึกฝนและพัฒนาตนเองจึงเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติอยู่เนืองนิจ  ถึงวันนั้นผู้ผิดหวังก็ควรสมหวังได้บ้าง
ผู้ที่ชนะในการต่อสู้ มักเป็นผู้มีต้นทุนทางสังคมมากกว่าคนอื่นเสมอ เช่น มีอำนาจ มีเงิน มีบารมี มีศรัทธาจากผู้คน น้อยนักที่ผู้มีความรู้ความสามารถโดยแท้จริง จะเข้าเส้นชัยได้เป็นที่หนึ่งเป็นผู้ชนะในการแข่งขัน ปัจจัยแวดล้อมอื่นๆที่มีผลต่อการต่อสู้แข่งขันเพื่อให้ได้มาซึ่งเสรีภาพนั้น มีมากมายนับไม่ถ้วน แม้แต่สิ่งที่เรียกว่า ดวง หรือโชคชะตา  ก็มีตัวอย่างให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง ผู้ที่อยู่ยอดบนสุดของพีรามิดชีวิต จะมีเสรีภาพมากว่าคนที่อยู่ต่ำลงมาไหม เป็นไปได้หรือไม่ว่า ผู้ชนะการแข่งขันมีสิทธิ อภิสิทธิ์มากกว่าคนอื่นๆ คำถามเหล่านี้อาจไม่ต้องการคำตอบ หากเราพอใจกับชีวิตที่เป็นอยู่ การต่อสู้เรียกร้องสิทธิที่เท่าเทียมจึงแทบเป็นเรื่องไม่จำเป็น แต่หากว่าเราโดนละเมิดสิทธิเสรีภาพ โดยผู้ละเมิดอ้างคำว่า เสรีภาพ เช่นเดียวกัน อย่างงี้ถึงเวลาวุ่นวายแล้ว
จากประสบการณ์ที่ผ่านมา เคยเห็นคนระดับสูงละเมิดสิทธิคนระดับล่างมาก็เยอะ คนระดับล่างละเมิดคนระดับสูงมาก็ไม่น้อย ระดับเดียวกันละเมิดกันเองก็มี ดังนั้นพอจะมองเห็นว่า ปัญหาการละเมิดสิทธิ การเอารัดเอาเปรียบกันนั้น ไม่ได้บ่งชี้ว่า ปัญหามาจากคนระดับไหน ฐานะทางสังคมการศึกษสูงต่ำ หรือเชื้อชาติศาสนาใดเลย ไม่มีข้อจำกัดใดๆเลย
สภาพวะอันตึงเครียดข้างต้นนี้ น่าจะบรรเทา เบาลงได้ด้วยคำพูดเท่ๆเหล่านี้ ยกตัวอย่างเช่น หน้าที่และความรับผิดชอบ จิตสำนึกที่ดีต่อตนเองและผู้อื่น  การเอาใจเขามาใส่ใจเรา ความเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน สุดท้ายน่าจะเป็นคำว่า "ให้อภัย" แต่ คนที่ ให้อภัย ก็คงไม่อยากให้บ่อยๆพร่ำเพรือหรอก จริงไหมครับ
เสรีภาพอันปราศจากความรับผิดชอบนั้น เป็นอันตรายอย่างยิ่ง มันจะนำความหายนะมาสู่สังคมมนุษย์ได้อย่างที่เราคาดไม่ถึง คนส่วนใหญ่มักจะรู้จักแต่เรียกร้องสิทธิเสรีภาพ เรียกร้องสิ่งที่ตนต้องการ แต่มักไม่รู้จักหน้าที่ของตน "หน้าที่" อันที่จะมี "ความรับผิดชอบ" เป็นตัวกำกับในการทำหน้าที่ให้ได้เต็มประสิทธิภาพ ให้สมราคากับสิ่งที่ตนเรียกร้องต้องการ "เสรีภาพ" จึงควรมาพร้อมกับ "ความรับผิดชอบ" ด้วย จึงจะสมเหตุสมผล